Monisa Nayak

Kathak is de klassieke dansstijl uit Noord – India Deze dansvorm is een voorloper van de flamencodans en kent gestileerde gebaren en dynamisch voetenwerk, geaccentueerd door enkelbelletjes( ghungroo).

Monisa Nayak is een jonge kathakdanseres met vuur in haar voeten. Door haar perfecte ritmische voetenwerk en haar wervelende pirouettes behoort zij tot de top van kathakdansers in India. Zij heeft een perfecte timing en oog voor detail, waardoor zelfs de meest complexe ritmes met schijnbare nonchalance worden uitgevoerd.

Monisa Nayak, afkomstig uit de Jaipur gharana (school), heeft al vele choreografieën gecreëerd. Tot haar hoogtepunten behoren Spectrum, een choreografie geïnspireerd op kleuren die bepaalde gemoedstoestanden kunnen opwekken en Nritya Rang, een dans die de geschiedenis van kathak verbeeldt.

Kathak is een sterk aan mime verwante vorm van danstheater en kreeg ongeveer driehonderd jaar geleden de definitieve vorm. Kathak combineert dans, drama, zang en muziek en kent een zeer gestileerd idioom aan gebaren. Mythologische verhalen, maskers en kleurige make-up spelen een belangrijke rol in de van oorsprong urenlange opvoeringen.

Kathak is ontstaan vanuit een narratieve theatervorm, waarbij kathakara ( vertellers) religieuze en mythologische verhalen (‘katha’) uitbeeldden, zongen of dansten voor een ongeletterd publiek. Deze vertellers verhaalden heldendichten uit de ‘heilige’ Ramayana ( epos uit het oude India), Mahabharata ( omvangrijk religieus en filosofisch epos) en andere Puranas( 18 heilige geschriften). Deze verhaalvertellers werden onderwezen door tempelpriesters middels zang, muziek en handgebaren.

Vooral de Radha – Krishna was erg populair. Later werden mimiek en voetbewegingen toegevoegd aan de verhalen, waardoor de dans kathak ontstond. Deze narratieve dansvorm wordt gekenmerkt door gestileerde gebaren, pirouettes en dynamisch voetenwerk, dat vaak extra benadruk wordt door het dragen van enkelbelletjes.

Ondanks de snelheid van de dans, moet de danser steeds gracieus blijven. Kathak dans biedt geen ruimte voor improvisatie. De dans wordt voornamelijk solo uitgevoerd, met begeleiding op percussie – instrumenten als tabla en pakhawaj en melodie – instrumenten als fluit, harmonium en sarangi.

==================================

Shri Rajendra Gangani is de goeroe van Monisa. Hij is een fantastische Pakhwaj speler. Monisa Nayak die nu een van de beste kathak danser is heeft tien jaar lang les van hem gehad.

De danser gebruikt verschillende delen van de voet(tenen, hiel, zijkant van de voet,etc) om verschillende bewegingen en geluiden tot stand te brengen. Welke voetbeweging wanneer gebruikt wordt, is afhankelijk van de ritmische begeleiding op tabla of pakhawaj. Fateh Singh Gangani begeleidde Monisa op de tabla.

=======================================

Kathak heeft een lange geschiedenis en werd voornamelijk gedanst aan hoven van de islamitische Mogolvorsten die regeerden in de periode 1526 – 1857. Met het aanbreken van deze periode in Noord- India, werden de verhaalvertellers verbannen uit de tempels. Zij werden meegenomen naar de Mogolhoven waar zij moesten dansen voor vermaak. Kathakars werden gedwongen om verhalen te vertellen over keizers en koningen, het geen inbreuk was op de stijl en de geschiedenis van de dans.

Onder het regime van keizer Akbar (1556-1605) verbeterde de situatie van de dansers aanzienlijk en gingen zelfs een aanzienlijk positie innemen. De kanchani’s, zoals Akbar hen noemde, leefden in grote getale in een kwartier van het paleis, en bezochten ’s-avonds de keizerlijke harem en de appartementen van adellijke dames. Ze stonden in hoog aanzien en degenen die en grote mate van schoonheid en bekwaamheid bezaten, werden zelfs in de harem toegelaten.

Toen de Mogol periode ten einde was, begon de dans zich uit te breiden waardoor er twee belangrijke vertakkingen ontstonden: Jaipur gharana en Lucknow gharana. Deze vertakkingen bestaan vandaag de dag nog. Terwijl de Jaipur-gharana het dansritme met de zuivere dans benadrukt, geeft de Lucknow-gharana meer erotische tinten aan de dans. Beide varianten beelden voornamelijk verhalen uit de Radha-Krishna legendes uit.